جایزه جهانی نوبل و شرح حال بانی آن آلفرد نوبل

آلفرد برنهاد نوبل در سال 1843 در سکوئه سوئد متولد گردید.

آلفرد نوبل تا 16 سالگی بطور خصوصی تحصیل کرد و قبل از رسیدن به سن بیست سالگی یک شیمیدان با تجربه و یک زبان‏دان قابل شده بود و با زبانهای آلمانی، فرانسوی، روسی و سوئدی آشنائی داشت.

آلفرد نوبل مسافرتهای زیادی نمود و بیشتر توجه خود را صرف تحقیقات درباره مواد منفجره نیتروگلیسرین کرد. نوبل کشف نمود که استفاده از این مواد اگر با یک ماده غیر فعال و جذب کننده مانند گیسلگوهر همراه باشد آسان‏تر و بی خطرتر است. وی اختراع خود را در سال 1867 تحت نام دینامیت به ثبت رسانید.

سپس نیتروگلیسیرین را با یک ماده منفجره فعال دیگر یعنی باروت مخلوط نمود و ماده ژله مانند شفافی بدست آورد،‏ که قدرت انفجار آن از دینامیت هم بیشتر بود. ژلاتین منفجره یعنی اختراع دوم وی در سال 1875 به ثبت رسید. بعد نوبل موفق به اختراع بالیستیت شد که اولین باروت بی‏دود نیتروگلیسرین بود و بعدها برای ساختن کوردیت یعنی باروت بیدود به‏کار رفت.

با ساختن دینامیت و ساختن مواد منفجره و با استخراج معادن نفت باکو نوبل به کمک یارانش موفق بجمع‏آوری ثروت هنگفتی کردید. اختراعات نوبل سبب شد که در رشته معادن و جاده‏سازی و حفر تونل تحولی به‏وجودآمد.

نوبل در سال 1896 درگذشت. در تاریخ 27 نوامبر 1895 یعنی یکسال قبل از مرگش نوبل وصیتنامه معروف خود را امضاء کرد. این وصیت‏نامه می‏بایستی نقشه‏های وی را مربوط به پاداش زحماتش یعنی همان افکاریکه بیشتر زندگی او را بخود مشغول‏کرده بود عملی سازد.

او در وصیت‏نامه خود ذکر کرده بود که بیش از 31 میلیون کرون سوئد که ثروت وی را تشکیل می‏داد بایستی به‏صورت وجه نقد درآید و بعنوان سرمایه بکاربرود و درآمد حاصله از آن هرساله بصورت جوایزی میان آنهائی که در سال قبل منشاء بزرگترین فایده برای بشر بوده‏اند تقسیم گردد. رشته‏هائیکه نوبل مایل بود باعث پیشرفت آنها شود عبارت بودند از: فیزیک، شیمی، فیزیولوژی یا طب، ادبیات و صلح. در خاتمه وصیتنامه خاطرنشان شده‏بود که این جوایز به شایسته‏ترین افراد چه اهل اسکاندیناو و چه اهل سایرکشورها داده‏شود و امر توضیع جوائز را به سه مؤسسه سوئدی و یک کمیته مخصوص که توسط پارلمان نروژ تعیین می‏شود واگذار نمود.

انجام این کار به‏عهده نمایندگان ایالات پادشاهی سوئد  و نروژ که در آن زمان که کشور واحدی محسوب می‏شدند محول گردید.

جایزه نوبل چگونه توزیع می‏گردد:

هیئت‏هائی که تحت اساسنامه بنیاد نوبل فعالیت میکنند عبارتند از: چهار هیئت مخصوص اعطاء جایزه یعنی آکادمی علوم سلطنتی ( برای شیمی و فیزیک ) مؤسسه طبی سلطنتی کاروئین ( برای طب ) آکادمی سلطنتی سوئد ( برای ادبیات ) و کمیته نروژی نوبل وابسته به پارلمان نروژ ( برای جایزه صلح ).

ضمناً پنج کمیته نوبل هم وجود دارد که هریک برای توزیع یکی از جوایز مطالعه می‏کنند ( از جمله کمیته نروژی برای جایزه صلح ). به‏علاوه چهار انستیتو یا مؤسسه نوبل هم وجود دارد که هریک برای یکی از چهار جایزه فوق‏الذکر فعالیت می‏کنند.